Obezite tedavisinde altın standart olan bariatrik cerrahi, sadece kilo vermenizi sağlamaz, metabolik hastalıklarınızı da kontrol altına alır. Obezite, vücutta yağ oranının anormal derecede artması ile ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur.
ANKARA LIFE
Vücutta sağlığı bozacak ölçüde aşırı yağ birikimi olarak tanımlanır ve kronik bir hastalıktır. Erkeklerde ağırlığın %15-18’ini, kadınlarda ise %20-25’ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Erkeklerde bu oran %25’i, kadınlarda %35’i geçerse, durum obeziteye işaret etmektedir. Memorial Ankara Hastanesi Genel Cerrahi / Obezite ve Metabolik Cerrahi Bölümü’nden Prof. Dr. Namık Özkan, obezitenin neden olduğu hastalıklar ve obezite tedavileri hakkında bilgi verdi.
Obezitenin vücuda etkileri nelerdir?
Obezite sadece kendisi değil, sebep komorbiditeler yani ek hastalıklar nedeniyle de önemli bir sağlık sorunudur. Obezite ile birlikte diyabetesmellitus, hipertansiyon, koroner arter hastalığı, safra kesesi hastalıkları, osteo artrit, bel ağrısı ve astım gibi hastalıkların görülme riski artmaktadır. Uyku apnesi, kadınlarda meme, endometrium (rahim) ve yumurtalık kanserleri, erkeklerde kolorektal kanserler, prostat ve özofagus kanserleri olmak üzere tüm kanserlerin gelişme riski obezitede artmaktadır.
Obeziteye neden olan faktörler nelerdir?
Obezite çok faktörlü bir hastalıktır. Alınan ve harcanan enerji arasındaki dengesizlik temel mekanizma olsa da, genetik, hormonal, çevresel ve davranışsal faktörlerin karmaşık etkileşimi söz konusudur. Uyku düzeni bozuklukları da obeziteye katkıda bulunabilir. Türkiye’de geleneksel beslenme alışkanlıklarından uzaklaşma, batı tarzı beslenmenin benimsenmesi ve hızlı kentleşme süreci, obezite salgınını tetikleyen faktörler arasında yer almaktadır.
Obezite tedavileri nelerdir?
Obezite tedavisi kişiye özel planlanmalı ve hastanın VKİ’si (Vücut Kitle İndeksi), eşlik eden hastalıkları, yaşı ve motivasyonu dikkate alınmalıdır. Tedavide öncelikle yaşam tarzı değişiklikleri denenir, başarısız olunduğunda bir üst basamağa geçilir. Bariyatrik cerrahi, uzun vadeli ve kalıcı sonuçlar açısından en etkili tedavi yöntemidir.
Beslenme Tedavisi: Obezite tedavisinin temelini oluşturur. Uzman diyetisyenler tarafından kişiye özel beslenme planları hazırlanır.
Egzersiz: Fiziksel aktivite düzeyini artırmaya yönelik programlar oluşturulur.
Davranış Tedavisi: Yeme alışkanlıklarını, egzersiz rutinlerini ve obeziteyle ilgili düşünce kalıplarını değiştirmeye odaklanır. Bireysel veya grup terapileri şeklinde uygulanabilir.
İlaç Tedavisi:VKİ’si belirli bir düzeyin üzerinde olan veya obeziteye bağlı ek hastalıkları bulunan bireylerde, hekim kontrolünde ilaçlar kullanılabilir.
Endoskopik Tedaviler: Mide balonu, mide botoksu ya da endoskopik gastroplasti gibi endoskopik tedavi yöntemleri, cerrahiye uygun olmayan, cerrahi istemeyen veya cerrahi öncesi kilo vermesi gereken hastalarda geçici olarak kullanılabilir.
Cerrahi Tedavi (Bariatrik ve Metabolik Cerrahi): Günümüzde obezite tedavisinde halen en başarılı yöntemlerdir. Hastaya göre seçilen uygun teknik ve yöntem ile yapılırsa güvenle uygulanabilir.
Obezite cerrahisi nedir?
Obezite cerrahisi, diyet, egzersiz ve ilaç tedavisi gibi yöntemlerle yeterli kilo kaybı sağlanamayan morbid obez hastalarda uygulanan cerrahi yöntemlerdir. Bu ameliyatlar aşırı kilolu veya obeziteye bağlı kronik hastalığı olan bireylerde kalıcı kilo kaybı ile birlikte sağlık durumunda iyileşme sağlamayı amaçlayan cerrahi yöntemlerdir. Yapılma amacına göre; Obezite Cerrahisi (Bariatrik Cerrahi) ve Metabolik Cerrahi olarak da sınıflandırılabilirler.
Obezite Cerrahisi (Bariatrik Cerrahi): Temel amacı, mide hacmini küçülterek veya besinlerin emilimini azaltarak kilo kaybını sağlamaktır. Bu ameliyatlar genellikle morbid obez hastalar için uygulanır.
Metabolik Cerrahi: Obezite cerrahisinin bir dalı olarak kabul edilir. Temel amacı sadece kilo kaybı sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda obeziteye bağlı metabolik hastalıkları (özellikle tip 2 diyabet) düzeltmek veya iyileştirmektir. Metabolik cerrahi, obeziteden bağımsız olarak tip 2 diyabet ve metabolik sendrom tedavisi amacıyla yapılan cerrahi girişimlerdir. Bariatrik Cerrahinin metabolik hastalıklar üzerindeki olumlu etkilerinin anlaşılmasıyla gelişmiştir. VKİ 30-35 arası diyabetik hastalarda da uygulanabilir.
En sık uygulanan obezite ve metabolik cerrahi ameliyatları şunlardır:
SleeveGastrektomi (Tüp Mide Ameliyatı): Midenin yaklaşık %80’i çıkarılarak tüp şeklinde daha küçük bir mide oluşturulur. Bu, daha az yemekle doygunluk hissine yol açar ve açlık hormonu ghrelin seviyelerini azaltır.
Roux-en-Y Gastrik Bypass (Mide Bypassı): Midenin üst kısmında küçük bir kese oluşturulur ve bu kese doğrudan ince bağırsağın daha alt bir bölümüne bağlanır. Bu, hem mide hacmini küçültür hem de besinlerin bir kısmının emilimini engeller. Metabolik etkileri daha belirgindir.
Mini Gastrik Bypass:Roux-en-Y gastrik bypass’a benzer bir yöntemdir ancak daha basit bir bağlantı içerir.
BiliopankreatikDiversiyon (BPD) ve Duodenal Switch (DS): Daha karmaşık ve daha az uygulanan ameliyatlardır. Hem mide hacmi küçültülür hem de besinlerin ve safra asitlerinin ince bağırsakta karışımı önemli ölçüde azaltılarak emilim kısıtlanır.
Mide Balonu: Cerrahi olmayan bir yöntemdir. Endoskopik olarak mideye şişirilebilir bir balon yerleştirilir ve mide hacmini doldurarak tokluk hissi sağlar. Genellikle geçici bir çözüm olarak kullanılır.